“We vertellen niet, we doen het gewoon”

Het restaurant van de gemeente Urk had maar net genoeg plek voor alle bezoekers van de platformbijeenkomst op 7 november. Ondanks het vroege tijdstip hadden meer dan 80 ondernemers en mensen van overheden en kennisinstellingen de weg weten te vinden naar de Singel op Urk. Na een meer dan voedzaam ontbijt, kon boegbeeld John Nederstigt het programma openen. En met een beetje haast, want er was een bomvol programma met inspirerende sprekers en prikkelende workshops.

Mensenergie

Als eersten mochten de gedeputeerden Cora Smelik en Jan-Nico Appelman komen vertellen over wat er over de circulaire economie staat in het nieuwe coalitie-akkoord. Het feit dat er nu twee gedeputeerden zich met het onderwerp bezig houden, geeft al aan dat de provincie prioriteit geeft aan circulariteit. Jan Nico Appelman: ”Twee is vermenigvuldigen en niet delen. Wat we vooral de komende periode willen doen, is het meer betrekken van het onderwijs. Zo krijgen we meer kennis, maar ook meer mensen die circulair denken meenemen in hun dagelijkse werk.” Voor Cora Smelik was het de eerste platformbijeenkomst. “Het is zo mooi om te zien dat hier gewoon de mouwen worden opgestroopt en er hard wordt gewerkt. Flevoland is niet alleen koploper in windenergie, maar ook in mensenergie.”

Beter verkopen

Gastheer Gerrit Post, wethouder van Urk, kreeg daarna het podium om de ambities van Urk te presenteren. Boegbeeld John Nederstigt kon in het coalitie-akkoord van Urk niets vinden over circulaire economie. Maar als je even googelt, dan vind je heel veel. Hoe zit dat? Wethouder Post: “We zijn niet zo goed in het uitdragen van onze successen, daar moeten we hard aan werken. Er gebeurt inderdaad veel op Urk al ontzettend veel: een zwembad, verwarmd door riothermie, de duurzaamste kottervloot ter wereld. En uiteraard hebben wij allerlei ondernemers die hun kans grijpen in de circulaire economie. We zouden wel graag zien dat er op Urk nog meer reststroom-verwerkende industrie komt. Dus daar gaan we ook mee aan de slag.”

Circulair inkopen

Tijd voor een officieel moment: de 6 gemeenten en de provincie hebben namelijk afgesproken om de komende jaren een deel van hun producten circulair in te kopen. Het streven is 10 procent in 2022 en tot 50 procent in 2025. Door met elkaar kennis en ervaringen te delen, hopen de partijen grotere stappen te kunnen zetten. Decentrale overheden hebben een inkoopkracht van 50 miljard, dus daarmee kunnen zij een behoorlijke impact maken.

Skin for Skin

Mardien Radewalt-Brouwer is een Urker ondernemer en oprichtster van Skin for Skin. Haar bedrijf haalt waardevolle stoffen, waaronder collageen, uit de reststroom van haar moederbedrijf Varia Vis. Dit wordt verwerkt in voedingssupplementen en cosmetica die een aanvulling zijn op health- & beautygebied. Mardien nam het publiek mee in het ontstaan, het productieproces, toekomstperspectieven, maar gaf ook aan waar de knelpunten voor haar bedrijf zitten. Dat is bijvoorbeeld de vraag of er in de toekomst wel genoeg grondstoffen zullen zijn voor haar bedrijf. Enerzijds zijn er steeds meer bedrijven die met visresten aan de slag willen, anderzijds wordt de hoeveelheid gevangen Noordzeevis ook steeds minder. Ook wordt de toekomst onder andere bedreigd door de steeds kleiner wordende visgronden vanwege windmolenparken en de Brexit.

Workshops

De gasten konden deelnemen aan drie verschillende workshops. Marijn Polet van Copper8 ging aan de slag met verdienmodellen in de circulaire economie.  Want kent ú het verschil tussen business- en verdienmodellen? Nee? Dan bent u niet de enige… Marijn testte meteen maar even de ca. 20 aanwezigen. Pay-per-use is een verdienmodel, bijvoorbeeld betalen per wasbeurt. Wat erachter zit, de organisatie van wasmachines kopen, installeren en onderhouden, is het businessmodel. Als beiden goed werken, houdt de ondernemer er iets aan over.  Wat is er nou circulair aan Pay-per-use? Allereerst scheelt het wasmachines: in plaats van 100 losse machines is er één centraal apparaat. Verder zal de producent zijn uiterste best doen om die wasmachines zo te ontwerpen dat ze én zo lang mogelijk mee gaan én makkelijk gerepareerd kunnen worden mocht er toch iets stuk gaan. Dat leidt dus tot optimaal gebruik en hergebruik van de materialen. Nadeel aan dit model is dat de gebruiker niet gestimuleerd wordt om zorgvuldig met de machine om te gaan – het is tenslotte niet zijn of haar eigendom.
Naast pay-per-use zijn andere bekende verdienmodellen: koop-terugkoop, verhuur en lease, ook vaak toegepast in hybride vorm.  Marijn leidde de aandachtig luisterende aanwezigen vakkundig door de verschillende modellen en liet ze er ook mee oefenen.
Al met al heel praktisch, leerzaam een waardevol – precies waar dit soort workshops voor bedoeld is!

Eco of Ego

Daan Remarque, consumentenpsycholoog bij OpenNow, nam de groep mee in de beweegredenen van consumenten om wel of niet duurzaam te kopen. Hij noemde een aantal: Van bovenaf opleggen werkt averechts, maar maak gebruik van de eigen overtuigingen van de consument. Speel in op de voor de consument belangrijke waarden. Bijvoorbeeld dat het schoner, veiliger en gezonder is. Maak het sociaal, aantrekkelijk en makkelijk. Dan komen mensen in beweging. Als voorbeeld noemde hij het een bekend merk van elektrische auto’s. De klanten van dat bedrijf kopen de elektrische auto’s niet omdat hij zo goed is voor het milieu, maar omdat het een hippe, snelle auto is met een goede uitstraling. En als het dan financieel ook aantrekkelijk is, wordt 1 en 1 al snel 3.
Twee groepen kregen de casus: hoe krijgen we Urker jongeren aan  het circulair (ver)bouwen?
Wat spreekt de Urkers aan en waardoor gaan ze met de hakken in het zand?
Omdat de groepen bestonden uit een mengeling van Urkers en niet-Urkers, ontstonden er mooie discussies. Met als resultaat dat beide groepen binnen een half uur een groot aantal ideeën had bedacht om de Urkers mee te krijgen.

Circulair in de bouw

De bouwsector wordt geconfronteerd met diverse samenhangende opgaven: de klimaatopgave die impliceert de uitstoot van broeikasgassen te beperken, de energietransitie, versneld door de inperking van de gaswinning in Groningen, de circulaire economie, het tekort aan arbeidskrachten en materiaal en zeer recent de stikstofproblematiek. En dit alles in de context van een markt waar de vraag naar nieuwe woningen en woningrenovaties, met focus op gezondheid en levensloopbestendigheid, steeds verder toeneemt. Om deze nieuwbouw en renovatie betaalbaar te houden zal de huidige bouwpraktijk drastisch moeten veranderen. Bouwen en renoveren moet sneller, goedkoper, duurzamer en met oog voor de bewoner. Er is dan ook vanuit de markt steeds meer interesse in betaalbare geïntegreerde (kant-en-klare) en veelal op industriële wijze geassembleerde bouwproducten.
Tijdens de workshop ‘Circulair bouwen… hoe doe je dat?’ gingen  Tony Mol (StartBlock, Emmeloord), Gert-Jan Post (1 op 1 Architectuur, Urk) en Matthijs Hess-Spoelstra (Horizon) met ondernemers uit de regio op zoek naar de balans tussen bewoner, planeet en bedrijfsvoering. Het voorlopige antwoord: samen met hen pionieren we de komende tijd door naar de volgende fase. Op naar een 100% circulaire, duurzame woning!

De visserij

Als afsluitende spreker was het de beurt aan economisch onderzoeker Geert Hoekstra van Wageningen University & Research. Gespecialiseerd in de circulaire toepassingen van visresten en niet geheel toevallig een geboren Urker.  Hij nam ons mee door de cijfers die lieten zien welke positie de Urker visindustrie in Nederland innam. Zowel in de visserij als de verwerking steekt Urk er met kop en schouders boven uit. Door de afname van de visstanden, de Brexit en het gebrek aan voldoende personeel, wordt de visverwerkende industrie steeds verder uitgedaagd om de visresten zo hoogwaardig mogelijk te verwerken. Er zijn al goede voorbeelden van hoe dat kan.  Zijn presentatie vind je hier (Pdf-bestand, 4 Mb).

Circular Economy Challenge

In de afsluiting werd nog even aandacht gegeven aan de Circular Economy Challenge van de Rabobank. Sandra Duijn pitchte het traject van een klein jaar met een groep ondernemers. In deze flyer staat wat je kunt verwachten aan workshops/bijeenkomsten. KPMG is één van de kennispartners, net als MVO NL.  Meestal ontstaan er nieuwe samenwerkingen tijdens het traject, soms helemaal nieuwe circulaire verdienmodellen en uiteraard heb je kennis opgedaan over circulair ondernemen. De kosten bedragen € 5.500,– ex BTW voor het hele traject van een (klein) jaar.
Als je meer informatie wenst, neem dan gerust contact op met Sandra Duijn via (06) 22048833 of via Sandra.Duijn@Rabobank.nl.